Mechanizm „kwaśnych winogron” – mechanizm obronny człowieka, który polega na deprecjacji wartości celów nierealnych do osiągnięcia (z punktu widzenia podmiotu).
Ludzie budując mapę poznawczą definiują co jest dla nich realne, oczywiście związane jest to tylko z subiektywną wiedzą na temat własnych możliwości.
Zjawisko jest odmianą procesów nieświadomych tkz. racjonalizacji (uzasadnienie swoich decyzji i postaw, gdzie prawdziwe motywy pozostają ukryte często poza świadomością).
Cele nierealne są dewaluowane i uznane za mało ważne. Nazwa pochodzi z Bajek Ezopa i jego słynnego lisa. Odwrotnością mechanizmu „kwaśnych winogron” są słodkie cytryny, gdzie zaczynamy traktować negatywne zjawiska w życiu jako pozytywne.
Tu racjonalizacja również nam pomaga utrzymać status quo i rozwiązwać konflikty psychologiczne na poziomnie nieświadomym.
