Osobowość według Adlera jest tworem społecznym. Sprzeciwia się tym samym twierdzeniu Freuda o dominującym motywie popędów libido w działaniu człowieka. Podstawowym stwierdzeniem w teorii Adlera jest przekonanie, że zachowanie człowieka jest zdeterminowane poprzez dążenie do mocy. Dążenie do mocy jest wrodzone człowiekowi, zapewnia spójność i jedność osobowości.
Ludzie są „pociągani” do działania poprzez pragnienie wyższości.. Wyższość utożsamiał z męskością, słabość natomiast z kobiecością. Adler twierdzi, że wyższość nie oznacza społecznych wyróżnień, przywództwa czy też wybitnej pozycji w hierarchii społecznej. Dążenie do mocy może przejawiać się na nieskończenie wiele sposobów. Każdy człowiek ma swój osobisty sposób w jaki chce osiągnąć wyższość.
Adler ukazuje, że o ile neurotyk dąży do władzy, uznania, dominacji o tyle osoba zdrowa dąży do celów, które mają charakter społeczny. Innym ważnym teoretycznym stwierdzeniem Adlera jest poczucie niższości i kompensacji. Uczucia niższości są wynikiem poczucia ułomności w jakiejś sferze życia. Poczucie niższości może być rozwiązane poprzez kompensacje – ludzie są „popychani” do działania w tej sferze życia, w której doświadczają poczucia niższości.
W książce pt. Teorie osobowości” Hall’a Calvina i Lindzey’a Gardnera wymienionych jest kilka przykładów ludzi, którzy poradzili sobie z poczuciem niższości przez zaangażowanie się właśnie w tej sferze życia. Demostensa, jako dziecko bardzo się jąkał , jednak dzięki kompensacji stał się jednym z największych mówców świata . Innym przykładem może być sylwetka Teodora Roosvelta, który za młody był wątły lecz dzięki wytężonym wysiłkom stał się silnym, wysportowanym mężczyzną.
Niektóre osoby, które nie rozwiązały w sobie poczucia niższości poprzez kompensacje rozwijają w sobie kompleks niższości. Kompleks niższości – „jest to niezdolność do zaakceptowania własnych naturalnych ograniczeń, występuje gdy potrzeba samodoskonalenia zostaje zablokowana lub zahamowana” (Tarvis C., Wade C.).
Alfred Adler
Austriacki lekarz psychiatra i psychoanalityk, był jednym z głównych twórców psychologii głębi. Jego koncepcje skupiały się na indywidualnych różnicach między ludźmi oraz roli poczucia niższości w kształtowaniu osobowości. Zasłynął również z teorii „najmłodszego dziecka” oraz założenia, że dążenie do doskonałości jest głównym motywem ludzkiego zachowania. Jego podejście do terapii, zwane indywidualną psychologią, nadal wywiera wpływ na dzisiejsze podejścia terapeutyczne.
Osobowość według Adlera jest tworem społecznym. Sprzeciwia się tym samym twierdzeniu Freuda o dominującym motywie popędów libido w działaniu człowieka. Podstawowym stwierdzeniem w teorii Adlera jest przekonanie, że zachowanie człowieka jest zdeterminowane poprzez dążenie do mocy. Dążenie do mocy jest wrodzone człowiekowi, zapewnia spójność i jedność osobowości.
Ludzie są „pociągani” do działania poprzez pragnienie wyższości.. Wyższość utożsamiał z męskością, słabość natomiast z kobiecością. Adler twierdzi, że wyższość nie oznacza społecznych wyróżnień, przywództwa czy też wybitnej pozycji w hierarchii społecznej. Dążenie do mocy może przejawiać się na nieskończenie wiele sposobów. Każdy człowiek ma swój osobisty sposób w jaki chce osiągnąć wyższość.
Adler ukazuje, że o ile neurotyk dąży do władzy, uznania, dominacji o tyle osoba zdrowa dąży do celów, które mają charakter społeczny. Innym ważnym teoretycznym stwierdzeniem Adlera jest poczucie niższości i kompensacji. Uczucia niższości są wynikiem poczucia ułomności w jakiejś sferze życia. Poczucie niższości może być rozwiązane poprzez kompensacje – ludzie są „popychani” do działania w tej sferze życia, w której doświadczają poczucia niższości.
W książce pt. Teorie osobowości” Hall’a Calvina i Lindzey’a Gardnera wymienionych jest kilka przykładów ludzi, którzy poradzili sobie z poczuciem niższości przez zaangażowanie się właśnie w tej sferze życia. Demostensa, jako dziecko bardzo się jąkał , jednak dzięki kompensacji stał się jednym z największych mówców świata . Innym przykładem może być sylwetka Teodora Roosvelta, który za młody był wątły lecz dzięki wytężonym wysiłkom stał się silnym, wysportowanym mężczyzną.
Niektóre osoby, które nie rozwiązały w sobie poczucia niższości poprzez kompensacje rozwijają w sobie kompleks niższości. Kompleks niższości – „jest to niezdolność do zaakceptowania własnych naturalnych ograniczeń, występuje gdy potrzeba samodoskonalenia zostaje zablokowana lub zahamowana” (Tarvis C., Wade C.).
Najbardziej znanym hasłem teoretycznym Adlera jest styl życia. Każdy z nas ma swój własny niepowtarzalny styl życia. Według Adlera każdy człowiek ma także ten sam cel w życiu, ale sposobów ich osiągnięcia jest niezliczenie wiele.
Intelektualista osiąga swój cel dążąc do rozwoju intelektualnego, podczas gdy sportowiec koncentruje się na rozwoju szybkości, wytrzymałości i siły swoich mięśni. Intelektualista prowadzi bardziej siedzący tryb życia, czyta, studiuje a jego życie jest zorganizowane. Całe jego życie – „styl życia” jest podporządkowane osiągnięciu wyższości intelektualnej.
Według Adlera styl życia kształtuje się we wczesnym okresie dzieciństwa (czwarty – piąty rok). Postawy, emocje, spostrzeganie zostają zautomatyzowane. Trudno o ile niemożliwością jest zmienienie stylu życia. Idąc dalej Adler próbuje wyjaśnić źródła formowania się „life style” . We wczesnych pracach łączył styl życia z poczuciem niższości w danej sferze życia oraz dążeniem do jej kompensacji.
Dziecko słabe fizyczne dążyć będzie do rozwoju fizycznego, natomiast dziecko mało zdolne od wyższości intelektualnej. Wyjaśnienie te było jednak zbyt proste i mechaniczne dlatego też stworzył zasadę bardziej dynamiczną i znalazł twórczą jaźń. Zjawisko to możemy obserwować lecz trudne jest do opisania. Podstawowe założenie omawiane doktryny głosi, że sami kształtujemy swoją osobowość. Konstruujemy ją dzięki doświadczeniu na fundamentach dziedziczności. „Dziedziczność wyposaża go [człowieka] jedynie w pewne zdolności. Środowisko dostarcza mu tylko pewnych wrażeń. Te zdolności i wrażenia oraz sposoby, w jakich ich doświadcza – to znaczy dokonywana przez niego interpretacja tych doświadczeń – są jakby cegiełkami, czyli, innymi słowy, składają się na jego postawę wobec życia, która determinuje stosunek do świata zewnętrznego” (Adler, 1935 za: Hall C. Lindzey G., 2001).
